Inspiratie van Maarten van der Weijden: leren accepteren en innoveren

Olympisch kampioen Maarten van der Weijden deelde zijn persoonlijke reis als sporter en mens. Hij ervoer dat het leven niet altijd maakbaar is – soms moet je accepteren dat iets niet lukt. Tegelijkertijd wees zijn verhaal op de kracht van creativiteit, omdenken en doorzettingsvermogen.

Een treffend voorbeeld: in de aanloop naar de Olympische finale van 2008 bleek dat Van der Weijden ’s ochtends significant minder presteerde, terwijl de race in de ochtend plaatsvond. Samen met zijn trainer besloot hij een jaar lang gebruik te maken van een lichtbril. Daarmee paste hij zijn biologische klok aan, zodat zijn lichaam beter functioneerde in de ochtend. Het resultaat: Olympisch goud in Beijing.

Deze ervaring illustreert hoe innovatieve interventies, gebaseerd op inzichten uit wetenschap en technologie, tot grootse resultaten kunnen leiden. Lichttherapie is ook wetenschappelijk onderbouwd: blootstelling aan (blauw) licht in de vroege ochtend beïnvloedt het circadiane ritme en kan stemming, alertheid en prestaties verbeteren (Crowley et al., 2015).

De workshop: sport, bewegen en technologie in de zorg

Tijdens de workshop, georganiseerd door iXperium Sport en Bewegen samen met het Kenniscentrum Sport en Bewegen, kwamen drie perspectieven samen:

• Joep Goessens, Specialist Meedoen bij Kenniscentrum Sport en Bewegen, besprak de meerwaarde van bewegen voor mentale gezondheid. Uit de Factsheet van Kenniscentrum Sport en Bewegen (Kenniscentrum Sport & Bewegen, 2024) blijkt dat sport en bewegen het risico op depressie, angst en burn-out verminderen en bijdragen aan meer zelfvertrouwen, stressregulatie, plezier en sociale verbondenheid. Deze effecten treden al op vanaf de eerste 60 minuten bewegen per week.
• Dion Bulkens, Specialist Esports, Gaming & Gamification bij Kenniscentrum Sport en Bewegen, liet zien hoe technologie – van wearables tot sensoren en gamification – kan motiveren en inzicht kan geven in sport- en beweeggedrag.
• Bart van Gastel, Programmamanager iXperium Sport en Bewegen, ging dieper in op XR (VR, AR en MR) en gaf praktijkvoorbeelden uit onderzoek en experimenten in de zorgcontext.

XR in de praktijk: van VR-duikbrillen tot Mixed Reality fitness

XR-toepassingen vinden steeds vaker hun weg naar de zorg en het dagelijks leven. Voorbeelden die Bart presenteerde:

• DreamDiVR – een VR-duikbril die mensen virtueel een duikervaring biedt en in daarmee in het water in beweging brengt.
• HoloMoves – Mixed Reality beweeggames waarmee jongeren bij Siza (zorginstelling in o.a. Arnhem) met een verstandelijke beperking zelfstandig in beweging werden gebracht. De positieve resultaten hebben ertoe geleid dat Siza deze toepassingen inmiddels breder inzet.
• Les Mills Bodycombat – een Mixed Reality fitnesservaring waarbij deelnemers vechtsportcombinaties uitvoeren in een virtuele omgeving. Dit maakt intensieve workouts toegankelijk en aantrekkelijk, ook in de thuissituatie.
• HomeSports – een Mixed Reality toepassing die sport en spel combineert en het mogelijk maakt om samen te sporten met anderen in een zelfde deels virtuele omgeving.

Deze voorbeelden laten zien hoe XR niet alleen kan bijdragen aan therapie en revalidatie, maar ook plezier, motivatie en sociale interactie kan versterken – belangrijke factoren voor duurzame leefstijlverandering.

Wat professionals zelf inbrachten: opbrengst van de interactieve sessie

De workshop was nadrukkelijk niet alleen eenrichtingsverkeer. Via Mentimeter en gesprekken in de zaal werden de deelnemers uitgenodigd om hun eigen ervaringen, kansen en zorgen te delen. Dat leverde een rijke oogst op aan voorbeelden en perspectieven uit de dagelijkse praktijk.

Veel professionals gaven aan al gebruik te maken van uiteenlopende technologieën. Daarbij varieerde het van laagdrempelige consumentenapps zoals Ommetje of mindfulness-apps, tot zorgspecifieke toepassingen als Silverfit en Motomed. Ook VR-brillen worden steeds vaker ingezet, bijvoorbeeld voor scholing of het oefenen van sociale vaardigheden. Eén deelnemer vertelde enthousiast: “We gebruiken VR om medewerkers beter inzicht te geven in het perspectief van cliënten. Dat levert hele waardevolle gesprekken op in het team.”

Naast bestaande ervaringen spraken deelnemers ook over de kansen die zij zien voor de toekomst. Velen benadrukten dat technologie bewegen aantrekkelijker kan maken. VR en gamification zouden bijvoorbeeld helpen om cliënten meer plezier te laten beleven aan activiteit. Ook de sociale dimensie werd vaak genoemd: “Ik zie mogelijkheden om technologie te gebruiken om samen te bewegen, juist ook tijdens wachttijden,” merkte een deelnemer op. Daarnaast werden toepassingen genoemd voor therapeutische doeleinden, zoals het verminderen van angst via VR of het oefenen met triggers bij verslaving.

Toch waren de aanwezigen ook realistisch over de obstakels. Acceptatie en vaardigheden werden vaak genoemd. Niet iedere cliënt of medewerker voelt zich meteen op zijn gemak met nieuwe technologie, en er bestaan zorgen over privacy en veiligheid. Bovendien spelen financiële vragen een grote rol: wie betaalt voor aanschaf en onderhoud, en hoe borgen we dat toepassingen duurzaam worden ingebed in de zorgpraktijk? Zoals een deelnemer scherp verwoordde: “We zien allemaal de kansen, maar zolang financiering en eigenaarschap onduidelijk zijn, blijft het bij losse pilots.”

Wat de reacties vooral duidelijk maakten, was dat de bereidheid om met technologie te werken groot is. Vrijwel alle deelnemers gaven aan kansen te zien om technologie in te zetten in hun werk, mits het menselijke aspect behouden blijft. “Alles waarmee je mensen in beweging krijgt, is waardevol,” reageerde iemand. Een ander voegde eraan toe: “Ja, maar we moeten wel zorgen dat we het menselijke niet uit het oog verliezen.”

De rode draad uit deze sessie: er is veel enthousiasme en nieuwsgierigheid, maar professionals hebben behoefte aan ondersteuning bij de hoe-vraag. Hoe implementeren we technologie op een manier die past bij cliënten, werkprocessen en financieringsstructuren? En hoe zorgen we dat goede voorbeelden worden gedeeld en geborgd, zodat ze niet verloren gaan?

Wetenschappelijke inzichten: aansluiting op de praktijk

De input van de workshop sluit nauw aan bij de literatuur:

• Sport en bewegen verbeteren mentale gezondheid – zoals samengevat in de KSB-factsheet (Kenniscentrum Sport & Bewegen, 2024) en bevestigd door White et al. (2024).
• Digitale technologie in GGZ heeft bewezen potentie, maar implementatie blijft achter door barrières zoals acceptatie en kosten (Almeida et al., 2023).
• XR en VR-toepassingen zijn effectief bij angstreductie, motivatie en plezier in bewegen (Chirico et al., 2023; Wang et al., 2025).
• Wearables en apps dragen bij aan gedragsverandering, mits ondersteund door gebruiksgemak en begeleiding (Liu et al., 2023).

De praktijkervaringen tijdens de workshop bevestigen deze bevindingen: de kansen zijn groot, maar succes staat of valt met implementatie, acceptatie en borging.

Oproep aan GGZ en verslavingszorg

De uitkomsten van deze sessie maken duidelijk dat er veel potentie is om technologie in te zetten voor het stimuleren van bewegen en gezonde leefstijl in de GGZ en verslavingszorg. Professionals zien de meerwaarde, maar vragen om kennisdeling, praktische ondersteuning en samenwerking.

Ook De Nederlandse GGZ, organisator van dit festival, is volop bezig met de vraag hoe digitalisering de zorg kan versterken (zie De Nederlandse GGZ – vijf vragen over digitalisering van de zorg). Onze oproep sluit daar naadloos bij aan: laten we samen onderzoeken hoe technologie niet alleen bijdraagt aan efficiëntere zorg, maar óók aan meer bewegen, meer plezier en meer mentale gezondheid bij cliënten.

Daarom nodigen we jullie uit: deel je voorbeelden, vragen en ervaringen. Samen kunnen we ontdekken hoe technologie cliënten ondersteunt in motivatie, zelfregie en herstel, én hoe we professionals helpt in hun werk.

Zo bouwen we samen aan een toekomst waarin technologie het menselijke contact niet vervangt, maar juist versterkt.

Literatuurlijst

• Almeida, R. S., Soutelo, A. P., Portugal, P., & Marques, A. (2023). The use of digital technologies to promote physical activity in mental healthcare settings: A scoping review. Advances in Rehabilitation, 37(4), 29–40. https://doi.org/10.5114/areh.2023.133146
• Chirico, A., Lucidi, F., De Laurentiis, M., Milanese, C., Napoli, A., & Giordano, A. (2023). Exploring the psychological nexus of virtual and augmented reality interventions in healthy older adults: A rapid review. Behavioral Sciences, 14(1), 31. https://doi.org/10.3390/bs14010031
• Crowley, S. J., Eastman, C. I., Zeitzer, J. M., & Wyatt, J. K. (2015). Morning light therapy for circadian rhythm sleep disorders: Efficacy and mechanisms of action. Sleep Medicine Reviews, 29, 52–62. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2015.09.002
• Kenniscentrum Sport & Bewegen. (2024). Factsheet effecten van sport en bewegen op mentale gezondheid. Utrecht: Kenniscentrum Sport & Bewegen. https://www.kenniscentrumsportenbewegen.nl/kennisbank/publicaties/?factsheet-effecten-van-sport-en-bewegen-op-mentale-gezondheid&kb_id=28223
• Liu, Y., Chen, X., Yan, Z., & Wang, Y. (2023). The impact of technology-enhanced interventions on physical activity and mental health outcomes: A systematic review. BMC Psychology, 11(1), 348. https://doi.org/10.1186/s40359-023-01348-3
• OpenAI. (2025). ChatGPT [Large language model]. OpenAI. https://chat.openai.com
• Wang, L., Zhang, Y., & Chen, H. (2025). A public health perspective on virtual reality interventions: VR-based extreme sports games reducing symptoms of depression, anxiety, and stress. Frontiers in Public Health, 13, 12234308. https://doi.org/10.3389/fpubh.2025.12234308
• White, R. L., Babic, M. J., Parker, P. D., Lubans, D. R., Astell-Burt, T., & Lonsdale, C. (2024). Physical activity and mental health: A systematic review and synthesis of evidence on mediators and moderators. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 21(1), 134. https://doi.org/10.1186/s12966-024-01676-6

Verantwoording

Voor het schrijven en structureren van dit artikel is gebruikgemaakt van ChatGPT (OpenAI, 2025) als schrijfhulp. De tool ondersteunde bij het formuleren van teksten, het aanvullen van literatuur en het redigeren van conceptversies.

We gaan van zittend op een stoel voor de opwarming naar de fysieke bodyscan, door naar een rustige opwarming en een dynamisch stuk waarna we staand verder gaan en eindigen in een vrij dans gedeelte. En dit allemaal aan de hand van een lesthema en op bijpassende muziek.

Dansen op een stoel is een vast onderdeel van de les - maar zeker geen verplichting. Het mooie is dat de stoel je gewicht draagt, waardoor je je bewegingsruime juist vergroot en makkelijker in contact blijft met jezelf en je lijf. Je kunt écht veel meer op een stoel dan je denkt! Wil je liever staan of tussendoor wisselen? Dat mag altijd, bij Dare to Move staat vrijheid centraal.

Onze lessen nodigen je vaak uit om je fantasie te gebruiken. Zo ontstaat er beleving die je inspireert en je dans ondersteunt. Hoe je hier precies uitdrukking aan geeft is helemaal aan jou. Jij bepaalt hoe je beweegt, hoe groot, of met welk tempo. Het maakt niet uit hoe het er uit zien, alles is goed.

Omdat het niet lukt om de video's bij dit bericht te plaatsen, hier de link naar de website waar ze allemaal op een rijtje staan: https://daretomove.nl/lessen/onze-lessen-kort-in-beeld/

Wil je meer weten? Kijk dan op onze website of neem contact op, we helpen je graag verder!

Het idee kwam voort uit signalen van partners en inwoners dat er weinig te doen is voor senioren in Dukenburg. Uit cijfers blijkt ook dat steeds meer ouderen zich eenzaam voelen. Dit kwam vervolgens samen met de behoefte van De Vlechting om meer binding op te zoeken met de wijk, zodat hun bewoners in aanraking komen met andere inwoners. “Wij zien voor ons zelf een maatschappelijke rol weggelegd in de samenleving. Niet alleen voor onze eigen bewoners, maar juist ook in de verbinding met inwoners uit de wijk. Hun wereld wordt vaak steeds kleiner, mensen willen meedoen!”

De beweegactiviteit, bestaande uit oefeningen die de spieren versterken, de flexibiliteit vergroten en de algehele gezondheid bevorderen, werd na afloop gecombineerd met een gezamenlijke kop koffie/thee en wat lekkers. Met deze reeks aan activiteiten werden er circa 50 inwoners extra in beweging gebracht.

Door de enthousiaste reacties van zowel deelnemers als de betrokken partijen, worden momenteel de mogelijkheden onderzocht om vanaf oktober, bij de Vlechting, een wekelijkse stoelgym activiteit aan te bieden voor inwoners uit Zwanenveld die slecht ter been zijn. Wordt vervolgd!

Iedereen is welkom om gratis in het Triavium op 25 Oktober om 16:0uur een wedstrijd para ijshockey te komen kijken in Nijmegen

Tijdens dit project maakten migranten niet alleen kennis met verschillende sporten, maar kregen ze ook voorlichting over waarom sporten en bewegen zo belangrijk zijn voor gezondheid, plezier én sociale contacten. Voor velen was dit een eerste kennismaking met het sportaanbod in Nijmegen. Na deze sportieve dag zijn zelfs een aantal deelnemers aangesloten bij een sportvereniging.

Dit project is onder andere uitgevoerd bij STEP West en STEP Dukenburg. Wil je weten hoe dit ging, lees dan vooral het artikel!

Wacht je met drinken tot je dorst hebt? Dan ben je eigenlijk al te laat. Bij slechts 2% vochtverlies daalt je sportprestatie al met wel 30%! Toch blijkt uit onderzoek dat jonge sporters structureel te weinig drinken. Dat kan niet alleen nu, maar ook in een toekomstige (top)sportcarrière nadelig zijn.

Om sporters hierbij te helpen, is er de Topsport Gelderland bidon. Deze handige bidon is speciaal ontwikkeld om inzicht te geven in je vochtinname:

• De bidon toont hoeveel je per uur zou moeten drinken
• Hij bevat een recept voor een eenvoudige isotone sportdrank
• Dankzij het doorzichtige ontwerp kan je sporter of jij als trainer precies zien hoeveel er al gedronken is

Kortom: deze bidon is jouw persoonlijke vochtcoach.

Nieuwsgierig? Bekijk topsportgelderland.nl/vochtcoach
Voor sporters in talentprogramma’s is de bidon gratis verkrijgbaar. Wil je de bidon inzetten bij jouw vereniging of team? Neem dan contact op voor de mogelijkheden en prijzen via reina@topsportgelderland.nl.

Drink bewust, train slim, presteer beter!

In de huidige (sport)maatschappij komen er steeds meer berichten naar voren over mentale problemen bij sporters. Hier wordt tegenwoordig steeds meer professionele ondersteuning in geboden. Voor een sportorganisatie kan het interessant om zicht te krijgen op de aspecten en mogelijkheden die er zijn om mensen betrokken te houden en hun sportplezier te laten behouden. Daarnaast is sport en bewegen een goed middel om op een fijne en prettige manier te werken aan het voorkomen van blessures, conflicten en agressieproblemen. Dit kan zowel individueel als in teamverband.

PROJECT GOALS is actief binnen de opleiding Sport en Bewegen van het ROC Nijmegen. Studenten die vertragen of dreigen uit te vallen binnen het onderwijs worden persoonlijk begeleid. In de specifieke oefenvormen uit de sport en spel kom je in beweging en staat de lichaamsbeleving centraal. De oefenvormen worden ingezet om stil te staan bij gedachten, gevoel en de manier van handelen. Denk bijvoorbeeld aan boksen en ademhalingsoefeningen om frustratie los te laten of evenwichtsoefeningen om rust te vinden. Het geeft inzicht in de uitdaging en er wordt geleerd op welke manier iemand hiermee kan omgaan. Op de afbeeldingen zijn er twee voorbeelden te zien van situaties en actieplannen.

Deze aanpak kan voor jouw organisatie interessant zijn om mensen betrokken te houden. Mocht dit thema de interesse hebben gewekt dan kom ik graag eens langs om dit verder toe te lichten en te bespreken.

Neem gerust contact op met mij:

Alwies Hendriks (Docent Sport en Bewegen ROC Nijmegen, Physchomotorisch trainer)

alwieshendriks@roc-nijmegen.nl