Waarom deze masterclass?
Zondagochtend, zeven graden. Je horloge piept: “Training Readiness: Low – herstel nog niet voltooid.” Maar je hebt zin om te lopen. Wat doe je? Luister je naar je lichaam of naar je data? Precies die vraag stond centraal tijdens de masterclass Slimmer hardlopen met wearables bij iXperium Sport en Bewegen j.l. 24 oktober 2025.
De wereld van sporttechnologie ontwikkelt zich razendsnel. Trainers en coaches werken steeds vaker met data uit sporthorloges en apps, maar vragen zich af: hoe betrouwbaar zijn die cijfers, wat betekenen ze precies en hoe vertaal je ze naar beter trainen en begeleiden? Vanuit die behoefte organiseerden we een masterclass met HAN-docent en hardloopfanaat Frank Thuss, Garmin Nederland en Hardlooptrainers Nederland. We verkenden samen hoe je wearables inzet als ‘slimme hardlooptrainer’ – met oog voor mens, context en kwaliteit van metingen.
Wie waren erbij en waarom is dit relevant?
De deelnemers waren een mix van hardlooptrainers – van recreatief tot prestatief – en docenten en onderzoekers van de HAN Academie Sport en Bewegen. Die samenstelling zorgde voor waardevolle kruisbestuiving: de trainers brachten praktijkervaring in, de docenten hun onderzoeksblik. Uit onderzoek weten we dat sportapps en wearables populairder zijn dan ooit (Abarkan, 2025). Tegelijkertijd blijkt dat bijna de helft van de studenten van HAN Sport en Bewegen een wearable bezit (n=175), maar dat het gebruik in onderwijs en begeleiding nog beperkt is (Hollands, 2025). Dat vraagt om een vertaalslag: van ‘dragen’ naar ‘bewust gebruiken’. Ook landelijk onderzoek van het Mulier Instituut onderstreept dat begeleiding en interpretatie cruciaal zijn (Van den Dool & Van der Heijden, 2025).
Ook elders in Nederland wordt gewerkt aan deze vertaalslag. Zo onderzoekt Jos Goudsmit (Fontys en TU/e) in het project Coach in Control hoe trainers en coaches data uit wearables en dashboards beter kunnen benutten. Zijn onderzoek laat zien dat veel coaches wel data verzamelen, maar moeite hebben om die informatie te interpreteren en om te zetten in onderbouwde trainingsbeslissingen. Het project Sportmonitor op Maat (Hanzehogeschool) bouwt hierop voort en ontwikkelt samen met trainer-coaches en sporters nieuwe manieren om fysieke, mentale en sociale belasting beter te monitoren. Beide projecten onderstrepen hoe belangrijk het is dat data pas waardevol wordt als trainers de juiste kennis, context en feedbackvaardigheden hebben om ermee te werken.
Wat meten wearables – kort en krachtig
De meeste sporthorloges gebruiken optische hartslagmeting (PPG): ledlicht schijnt in de huid, het teruggekaatste licht varieert met de doorbloeding en wordt door de sensor omgezet in een hartslagcurve. Bij rust en tijdens slaap werkt dat doorgaans het best; bij veel armbewegingen of intensieve inspanning neemt de kans op meetfouten toe (Dial et al., 2025; Hung et al., 2025).
Voor trainers betekent dit: vertrouw niet blind op de cijfers, maar leer wat het apparaat wél goed meet en wanneer het kan afwijken. Data zijn pas waardevol als je ze kunt duiden.
Hartslagvariabiliteit (HRV)
HRV laat de variatie tussen opeenvolgende hartslagen zien. ’s Nachts gemeten HRV is betrouwbaarder dan overdag, omdat beweging en prikkels lager zijn. Recente studies tonen aan dat sommige wearables ’s nachts HR en HRV behoorlijk goed benaderen, maar dat verschillen per merk en model blijven bestaan (Dial et al., 2025). Trainers kunnen HRV gebruiken als trendinstrument: wat zegt het herstelpatroon over de belasting van de afgelopen week? Combineer het met observaties en gesprekken over slaap, stress en motivatie.
Slaap
Wearables kunnen redelijk goed onderscheiden tussen ‘slapen’ en ‘wakker zijn’, maar het herkennen van slaapstadia (zoals diepe slaap of REM) blijft beperkt (Chinoy et al., 2021; Birrer et al., 2024). Gebruik slaapdata dus als richtinggevend signaal, niet als medisch oordeel.
Kortom: cijfers zijn nuttig als trend, niet als absolute waarheid. Combineer data altijd met observatie, feedback en context van de sporter.
Disclaimer
We benadrukken dat deze masterclass en dit artikel volledig onafhankelijk zijn van welk merk sporthorloge dan ook. Garmin is momenteel marktleider in de sporthorlogebranche en wordt het meest gebruikt binnen de sportpraktijk. In de masterclass en dit artikel gaan we daarom vaak in op Garmins hard- en software, omdat zij op dit moment in veel functionaliteiten voorloper zijn. De besproken inzichten zijn echter breder toepasbaar op wearables van andere merken.
Deepdive: Garmin-features die trainers veel gebruiken
Tijdens de masterclass stonden drie functies centraal die direct inzetbaar zijn in de praktijk.
- Training Readiness – hoe klaar ben je om te trainen?
Training Readiness geeft dagelijks een score op basis van zes factoren: slaapscore, herstelduur, HRV-status, trainingsbelasting, slaapgeschiedenis en stressgeschiedenis. Handig voor het plannen van omvang en intensiteit, maar geen medisch oordeel. Kijk vooral naar trends, niet naar één uitschieter. Gebruik dit als gespreksstarter: “Hoe voel jij je vandaag ten opzichte van wat je horloge zegt?” (Garmin, 2025a).
- HRV-status – jouw persoonlijke herstelmeter
Garmin bepaalt je HRV ’s nachts en vergelijkt die met je persoonlijke baseline. Een ‘balanced’ status wijst op een goede balans tussen belasting en herstel; ‘low’ of ‘unbalanced’ kan betekenen dat je meer rust nodig hebt. Vergelijk altijd met jezelf, niet met anderen (Garmin, 2025b; Dial et al., 2025).
- Running Tolerance – van kilometers naar ‘impact load’
Running Tolerance vertaalt loopbelasting naar mechanische impact: heuvels, tempo en looptechniek tellen zwaarder mee dan afstand alleen. Dit helpt trainers begrijpen waarom 8 km voor de ene loper zwaarder aanvoelt dan voor de andere. Gebruik dit bij blessurepreventie en opbouwschema’s (Garmin, n.d.-a).
- PacePro – slimmer tempowerk
PacePro maakt een route-specifiek tempoplan op basis van doel en hoogteprofiel. Perfect voor heuvelachtige wedstrijden zoals de Zevenheuvelenloop: bergop iets rustiger, vlak terug op schema. Bespreek vooraf bandbreedtes in plaats van rigide tempo’s (Garmin, 2025c).
Wat betekent “betrouwbaar” in de praktijk?
In de masterclass werd ook veel gesproken met elkaar over betrouwbaarheid van de informatie die wearables geven. Wanneer betreft het een meting en wanneer een (goede) schatting? Zoals de plek waar je de meting doet, is de pols wel betrouwbaar genoeg? En maakt het uit of je lichte of donkere huid hebt of tatoeages? En moet je die HRV nu eigenlijk vertrouwen en zo ja, hoe? We kwamen uit op de volgende conclusies.
- Pols vs. borst. Optische polssensoren, zoals op de Garmin, Apple Watch en andere merken zijn praktischer, maar bij hoge intensiteit of veel armactie is een borstband (ECG-principe) meestal nauwkeuriger. Overweeg daarom bij intensief werk (intervals, heuvels, sprintjes) een borstband; bij rustige duurlopen is de pols vaak prima als trend (Garmin, n.d.-b; Hung et al., 2025).
- Slaap en HRV als trend. Gebruik week- of maandtrends om patronen te zien (bijv. tentamenweek, ploegendienst, nieuwe trainingsprikkel). Stuur op gedrag (slaaptijd, stressmanagement) i.p.v. op één getal (Chinoy et al., 2021; Dial et al., 2025). PubMed+1
- Denk aan inclusie en meetbias. Lichtsensormetingen zijn gevoeliger voor factoren als doorbloeding en huidpigmentatie. De FDA dringt daarom aan op betere testprotocollen over verschillende huidtinten (FDA, 2024; Reuters, 2025).
Samen experimenteren: Garmin Clipboard in actie
Tot slot testten we Garmin Clipboard: als trainer zet je trainingen klaar, volg je reacties op belasting/herstel en zie je teamtrends terug. Op de baan van het Radboud Sportcentrum liepen deelnemers met geleende Forerunners een korte sessie, waarna we in Clipboard de resultaten en notities bespraken. Handig om individuele feedback te combineren met objectieve data – precies die mix waar trainers op sturen (Garmin, n.d.-c).
Onderwijs & onderzoek: waarom dit ertoe doet
De combinatie van praktijk en onderzoek is wat we belangrijk vinden bij het iXperium Sport en Bewegen: we volgen ontwikkelingen én duiken erin met studenten, docenten en het werkveld. Het studentenonderzoek van Hollands (2025) liet zien dat veel studenten wel een wearable hebben, maar dat inzet in het onderwijs nog achterblijft. Daarom onderzoekt huidige stagiaire Sportkunde Siem Gerritsen wat docenten nodig hebben en welke drempels zij ervaren. Zo bouwen we aan evidence-informed onderwijs, waarbij technologie meerwaarde heeft voor verschillende doelgroepen – niet alleen voor de prestatieve hardloper. Ook binnen platforms als Sport Data Valley groeit de samenwerking tussen onderwijs en praktijk om data toegankelijker en bruikbaarder te maken voor coaches (NLcoach, 2024).
En nu jij: kijk verder dan de wedstrijdloper
Onze oproep aan HBO-sportprofessionals: verken de inzet van wearables ook bij andere doelgroepen. Denk aan beweegarmoede bij jongeren, re-integratie na blessure, vitaliteit van studenten/docenten, of veilige opbouw in buurtsport. Combineer trenddata (HR, HRV, slaap, belasting) met menselijke duiding (gesprek, observatie, context). Zo maak je technologie betekenisvol, verantwoord en inclusief.
iXperium Sport en Bewegen
Bij het iXperium Sport en Bewegen ontdekken we samen wat technologie kan betekenen voor sport en bewegen. In ons “lab” bij de Academie Sport en Bewegen van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) experimenteren studenten, docenten en trainers met bijvoorbeeld wearables, VR en data – om te leren wat werkt in de praktijk. We geloven dat technologie pas waarde krijgt als het de mens ondersteunt. Zo bouwen we stap voor stap aan slimmer, persoonlijker en inclusiever bewegen.
?? Meer weten? www.ixperium.nl
Bronnen
Abarkan, H. (2025, 18 oktober). Sportapps en wearables ongekend populair: Wat doet dat met ons? NOS. https://nos.nl/artikel/2586864-sportapps-en-wearables-ongekend-populair-wat-doet-dat-met-ons
Birrer, V., Crawford, A., & Del Vecchio, V. (2024). Evaluating reliability in wearable devices for sleep staging: A scoping review. npj Digital Medicine, 7, 148. https://www.nature.com/articles/s41746-024-01016-9
Chinoy, E. D., Cuellar, J. A., Huwa, K. E., Jameson, J. T., Watson, C. H., Bessman, S. C., Hirsch, D. A., Cooper, A. D., Drummond, S. P. A., & Markwald, R. R. (2021). Performance of seven consumer sleep-tracking devices compared with polysomnography. Sleep, 44(5), zsaa291. https://doi.org/10.1093/sleep/zsaa291
Dial, M. B., Hollander, M. E., Vatne, E. A., Emerson, A. M., Edwards, N. A., & Hagen, J. A. (2025). Validation of nocturnal resting heart rate and heart rate variability in consumer wearables. Physiological Reports, 13(16), e70527. https://doi.org/10.14814/phy2.70527
European Data Protection Board. (2020). Guidelines 05/2020 on consent under Regulation 2016/679. https://www.edpb.europa.eu/our-work-tools/general-guidance/guidelines-recommendations-best-practices_en
Food and Drug Administration. (2024). Pulse oximeters: Technology, accuracy limitations, and performance evaluation [Slides]. U.S. Food and Drug Administration. https://www.fda.gov/media/176236/download
Garmin. (2025a, augustus). Training readiness (fenix 7 Standard/Solar/Pro Series owner’s manual). https://www8.garmin.com/manuals/webhelp/GUID-C001C335-A8EC-4A41-AB0E-BAC434259F92/EN-US/GUID-C21BE0C8-A08E-4DA1-B6C6-2E0E2DDDB372.html
Garmin. (2025b, augustus). Heart rate variability status (epix Gen 2 Standard/Pro Series owner’s manual). https://www8.garmin.com/manuals/webhelp/GUID-E5C62F3F-DCE3-4197-8CA5-E419B2A55D12/EN-US/GUID-9282196F-D969-404D-B678-F48A13D8D0CB.html
Garmin. (2025c, augustus). PacePro training (tactix 7 owner’s manual). https://www8.garmin.com/manuals/webhelp/GUID-AC520B63-3C82-4266-90F6-6E9F22D5F76E/EN-US/GUID-27B26831-3708-46EA-BF15-18039D28EC3A.html
Garmin. (n.d.-a). Running tolerance (Forerunner 970 owner’s manual). Geraadpleegd op 28 oktober 2025, van https://www8.garmin.com/manuals/webhelp/GUID-025D75CF-3445-49E1-8D81-1AA74AB4E00F/EN-US/GUID-C83A37F8-1ECE-4FDD-A852-03764F1ECCFF.html
Garmin. (n.d.-b). Optical heart rate sensor vs. heart rate chest strap [Support article]. Geraadpleegd op 28 oktober 2025, van https://support.garmin.com/en-US/?faq=2yWINctFF76LmTZ3aw2Wt9
Garmin. (n.d.-c). Garmin Clipboard [Google Play listing]. Geraadpleegd op 28 oktober 2025, van https://play.google.com/store/apps/details?id=com.garmin.android.apps.clipboard
Garmin. (n.d.-d). Heart rate monitoring (PPG) – Technologie-uitleg. Geraadpleegd op 28 oktober 2025, van https://www.garmin.com/nl-NL/garmin-technology/health-science/heart-rate-monitoring/
Hollands, I. (2025). Het gebruikspatroon van AI-gedreven wearables onder studenten van de Academie Sport en Bewegen [Ongepubliceerde bachelorscriptie]. HAN University of Applied Sciences, Academie Sport en Bewegen.
Hung, S. H., Gold, J. E., Romisher, D., Patel, P., Lu, M., Quartey, J., & Freundlich, T. (2025). Validity of heart rate measurements in wrist-based monitors across different exercise intensities and skin tones. PLOS ONE, 20(8), e0318724. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0318724
Impellizzeri, F. M., Tenan, M. S., Kempton, T., Novak, A., & Coutts, A. J. (2020). Acute:Chronic workload ratio: Conceptual issues and fundamental pitfalls. International Journal of Sports Physiology and Performance, 15(6), 907–913. https://doi.org/10.1123/ijspp.2019-0864
iXperium Sport & Bewegen. (2025, 30 oktober). Trainerscafé – Slimmer trainen met Garmin [PowerPointpresentatie].
NLcoach. (2024, 12 september). Meer grip op de ontwikkeling van het Olympisch talent van morgen. https://www.nlcoach.nl/topsport/meer-grip-op-de-ontwikkeling-van-het-olympisch-talent-van-morgen
Reuters. (2025, 6 januari). FDA seeks to boost blood oxygen monitor accuracy across skin tones. https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/fda-seeks-boost-blood-oxygen-device-accuracy-across-skin-tones-2025-01-06/
SportknowhowXL. (2025, 15 mei). Coach in Control biedt tastbaar resultaat aan talentcoaches. https://www.sportknowhowxl.nl/nieuws-en-achtergronden/nieuwsberichten/nieuwsbericht/156317/-3cem-3ecoach-in-control-3cem-3e-biedt-tastbaar-resultaat-aan-talentcoaches
Van den Dool, R., & Van der Heijden, J. (2025). Apps & devices voor sportieve activiteiten 2025: Motor van individualisering sportdeelname (Factsheet 2025/37). Mulier Instituut. https://www.kennisbanksportenbewegen.nl/?file=12364&m=1755090654&action=file.download
Inloggen of registreren
SAMEN VERBINDEN,
