De spelgecentreerde aanpak als uitgangspunt bij jeugdsport

De introductie van een spelgecentreerde aanpak binnen de opleiding Sport en Bewegen

De opleiding Sport en Bewegen werkt voortdurend aan het inspelen op actuele trends en ontwikkelingen vanuit het werkveld. Dit vertaalt zich in een heldere visie richting zowel studenten als partners. Mijn onderzoek is in bredere zin van waarde voor trainers en docenten die zich richten op spelonderwijs of spelsporten. Zoals Gwen Weeldenburg van Netwerk Teaching Games benadrukt: “Bij sportbonden krijgt spelend leren veel aandacht, maar er is nog veel winst te behalen bij sportverenigingen. Veel trainers schakelen te snel naar eindvormen of focussen zich te lang op techniekoefeningen, waardoor spelers onvoldoende leerzame en plezierige ervaringen opdoen. Dit kan leiden tot afhaken” (Sport Knowhow XL, z.d.).

In mijn onderzoek heb ik gekeken naar de toepasbaarheid van de spelgecentreerde aanpak binnen sportverenigingen. Het onderzoek vond plaats bij vijf grote verenigingen in de regio Nijmegen. De spelgecentreerde aanpak, ook wel bekend als spelenderwijs leren, is een bekende pedagogisch-didactische methode in de sportwereld. Door gebruik te maken van een mix van kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden, heb ik een onderwijsprogramma van 16 weken ontwikkeld in samenwerking met collega’s en het werkveld. Dit programma is in de praktijk getest en geëvalueerd met input van docenten, studenten en de verenigingen.

In Nederland blijven spelsporten een belangrijk onderdeel van de bewegingscultuur (NOC*NSF, 2022). Hoewel de bekende gezegdes 'jong geleerd is oud gedaan' en 'al doende leert men' hier van toepassing zijn, constateren Metzler en Colquitt (2021) dat de traditionele, technische instructiemethode nog steeds dominant is. Bij deze methode wordt ervan uitgegaan dat spelers eerst een bepaald technisch niveau moeten bereiken voordat ze aan het spel kunnen deelnemen. Nieuw onderzoek wijst echter op de beperkingen van deze aanpak, omdat geïsoleerde technische training zonder spelcontext vaak leidt tot een gebrek aan relevantie voor kinderen (Barba-Martín et al., 2020; Stolz & Pill, 2014). Het resultaat is dat studenten moeite hebben met het spelen van het spel in zijn volle complexiteit (Metzler & Colquitt, 2021).

Als alternatief op deze traditionele methode ontwikkelden Bunker en Thorpe (1982) het model 'Teaching Games for Understanding' (TGfU). Dit model richt zich op het ontwikkelen van zowel tactische als technische vaardigheden binnen een spelcontext, door gebruik te maken van aangepaste spelvormen.

Het TGfU-model bestaat uit zes stappen:

1.GAME – Het spel wordt geïntroduceerd en de basisregels en essentiële elementen worden uitgelegd.

2. GAME APPRECIATION – Studenten ontwikkelen begrip en waardering voor het spel, wat leidt tot meer betrokkenheid.

3. TACTICAL AWARENESS– De focus ligt op tactische vraagstukken en strategieën binnen het spel.

4. MAKING APPROPRIATE DECISIONS – Studenten leren de juiste tactische beslissingen te nemen tijdens het spel.

5. SKILL EXECUTION– Technische vaardigheden worden gecombineerd met tactische kennis in verschillende spelvormen.

6. PERFORMANCE – Studenten brengen hun kennis en vaardigheden in de praktijk en werken aan het verbeteren van hun spelprestaties.

Onderzoek heeft aangetoond dat dit model niet alleen de motivatie verhoogt, maar ook leidt tot meer spelinzicht en betere besluitvorming (Harvey, 2004).

Uit mijn onderzoek blijkt dat de spelgecentreerde aanpak bruikbaar en toepasbaar is voor zowel docenten als studenten in hun rol als lesgever. Het onderwijsprogramma biedt studenten de kans om zich te ontwikkelen als sporter én als lesgever, wat aansluit bij de visie van ROC Nijmegen en de opleiding Sport en Bewegen. De positieve ervaringen van studenten met deze methode kunnen direct doorwerken in hun stagepraktijk.

Ben jij benieuwd hoe je deze aanpak kunt integreren in jouw rol als docent, trainer of bij je vereniging? Of wil je meer weten over mijn volledige masterthesis? Neem gerust contact op via y.theloesen@roc-nijmegen.nl.